EnBé mầm non phát triển đều trải qua các giai đoạn quan trọng về thể chất và nhận thức xã hội. Quá trình phát triển kỹ năng này ở mỗi độ tuổi không giống nhau. Để hiểu tâm lý bé và giúp bé phát triển tốt, cha mẹ cần hiểu rõ những thay đổi của bé ở các lứa tuổi, từ đó giúp bé hình thành nhận thức xã hội tốt hơn.
1. Sự phát triển của bé mầm non về cảm xúc và nhận thức xã hội
a. Khái niệm về sự phát triển của bé mầm non cảm xúc và nhận thức xã hội
Bé ở độ tuổi mầm non có đặc điểm là phát triển vốn từ vựng mỗi ngày. Vì vậy việc trò chuyện với cha mẹ và bạn bè là rất quan trọng. Tất cả các kỹ năng xã hội đều là những hành vi cần được phải học. Bé sẽ học các kỹ năng xã hội bằng cách quan sát cha mẹ giao tiếp với những người xung quanh.
b. Tại sao sự phát triển của bé mầm non về cảm xúc và nhận thức xã hội lại quan trọng?
Bé trong độ tuổi mầm non có xu hướng nổi bật về mọi mặt, và những kỹ năng chúng học được vào thời điểm này sẽ ở lại với chúng suốt đời. Vì vậy, việc cho bé tham gia các hoạt động tập thể sẽ giúp bé tự tin hơn và dễ hòa nhập với xã hội. Bé có kỹ năng xã hội tốt sẽ trở thành người lớn thành công.
c. Bé mầm non cần học phát triển cảm xúc và nhận thức xã hội như thế nào?
Các hoạt động xã hội bao gồm dạy bé mầm non cách tuân theo các quy tắc và hậu quả của việc vi phạm các quy tắc đó; dạy bé cách chia sẻ và biết nhường nhịn nhau khi chơi với các bạn, cách làm việc với người khác và cha mẹ cũng nên cho bé nhiều cơ hội để bé học cách tự lập.
2. Cách đánh giá và kiểm tra sự phát triển của bé mầm non về cảm xúc và nhận thức xã hội
Các phụ huynh có thể sử dụng các phương pháp sau đây để theo dõi và đánh giá sự phát triển của bé mầm non về cảm xúc và nhận thức xã hội:
a. Quan sát tự nhiên là phương pháp phù hợp dành cho bé mầm non
Khi bé trong độ tuổi mầm non, phụ huynh có thể quan sát trực tiếp, không can thiệp vào những hoạt động của bé. Sau đó, có thể ghi chép lại các thông tin về hành vi và tâm lý của bé một cách có hệ thống, có kế hoạch.
- Quan sát và lắng nghe quá trình bé nói và làm: chú ý tới cách bé diễn đạt.
- Quan sát và lắng nghe cách giao tiếp, cách ứng xử, thái độ, tình cảm của bé với các bạn cùng lớp, trong sinh hoạt hàng ngày.
b. Trò chuyện là cách hiệu quả dành cho bé mầm non
Trò chuyện là cách tiếp cận trực tiếp và đơn giản nhất để phát triển mầm non. Trong cuộc trò chuyện, phụ huynh có thể đặt câu hỏi để bé trả lời. Kéo dài cuộc trò chuyện để thu thập nhiều thông tin. Đối với bé mầm non, có một số điều nên chú ý khi trò chuyện:
- Những nội dung trong cuộc trò chuyện phải phù hợp với bé.
- Gợi ý bé dùng động tác cử chỉ, biểu cảm, nếu bé chưa nói được bằng lời nói.
- Dùng lời nói ngắn gọn, đơn giản; ân cần khi trò chuyện với bé.
- Khi đặt câu hỏi cho bé, cần cho bé thời gian để bé trả lời.
- Trò chuyện với bé thoải mái, tự nguyện.
c. Phân tích sản phẩm của bé mầm non
Dựa vào các sản phẩm hoạt động của bé (các sản phẩm như vẽ, nặn, cắt,…) để xem xét, phân tích, đánh giá ý tưởng, sự khéo léo, khả năng sáng tạo,.. Thông qua các sản phẩm có thể đánh giá được kĩ năng, thái độ và sự phát triển của bé mầm non.
Việc đánh giá sự phát triển cảm xúc và nhận thức của bé qua các sản phẩm bé cần lưu ý:
- Không chỉ căn cứ vào kết quả của sản phẩm. Ba mẹ còn phải quan tâm tới quá trình làm nên sản phẩm đó của bé. Đó là sự tập trung, ý thức, cách sử dụng các dụng cụ.
- Phụ huynh nên giữ lại những sản phẩm của bé. Nó giúp dễ dàng đánh giá sự tiến bộ của bé trong tương lai.
d. Xây dựng tình huống phù hợp với sự phát triển của bé mầm non
Tạo ra những tình huống giả định để bé lắng nghe và tìm ra cách giải quyết những tình huống đó. Phụ huynh sẽ đánh giá kiến thức, thái độ, hành vi xã hội, kỹ năng giải quyết vấn đề của bé.
e. Trao đổi với giáo viên về sự phát triển của bé mầm non
Phụ huynh có thể trao đổi với giáo viên mầm non hằng ngày. Ngoài ra còn có thể trao đổi qua các cuộc họp phụ huynh để thu thập thêm thông tin của bé.
3. Các mẹo nhỏ dạy bé mầm non phát triển cảm xúc & nhận thức xã hội
Quá trình phát triển của một đứa bé là một hành trình dài hạn, với tất cả các khía cạnh. Có nhiều hỗ trợ cho sự phát triển của bé mầm non. Các phụ huynh có thể tham khảo các ” mẹo nhỏ ” dưới đây:
- Thường xuyên dành những chiếc ôm cho bé.
- Làm phong phú các hoạt động hàng ngày của bé. Có thể bằng cách cùng nhau đọc những câu chuyện trong bữa ăn, khi tắm hoặc ngủ trưa.
- Sử dụng nét mặt, cử chỉ, lời nói thể hiện sự quan tâm khi bé đang cố gắng nói chuyện.
- Dành thời gian để chơi các trò chơi do con bạn tạo ra. Tham gia càng nhiều càng tốt, trò chuyện và đặt câu hỏi về các hoạt động trong ngày của bé.
- Nhẹ nhàng hướng dẫn bé cách xử lý các tình huống xã hội.
- Dạy bé học thêm nhiều từ vựng để có thể diễn đạt cảm xúc một cách trọn vẹn
- Khen ngợi bé đúng chỗ, đúng lúc và khuyến khích con làm tốt công việc của mình.
- Cha mẹ nên là tấm gương tốt cho sự phát triển của bé mầm non. Để bé quan sát những gì bạn làm – hãy trở thành người tốt và biết quan tâm đến người khác.
